Beste Leerling,
We zijn er bijna, nog maar een paar weken en dan zit het jaar erop. Het laatste onderwerp dat we gaan behandelen is atoombouw en straling. Je zal merken dat dit onderwerp goed aansluit op wat je bij scheikunde al aan atoombouw hebt gehad en dat het weinig aansluit bij wat je bij natuurkunde in de derde hebt gehad. Dat is aan de ene kant heel fijn voor de leerlingen die natuurkunde dit jaar erg moeilijk hebben gevonden, het is ook een beetje een valkuil.
Goed nieuws en een waarschuwing.
Voor dit hoofdstuk heb je heel weinig nodig van het afgelopen jaar natuurkunde. Dat is geweldig nieuws voor iedereen die natuurkunde moeilijk vindt want je kan een cijfer halen dat veel hoger is dan je tot nu toe voor natuurkunde hebt gehaald. Elk jaar zijn er leerlingen die met dit hoofdstuk hun cijfer genoeg ophalen om over te gaan. Helaas zijn er ook elk jaar leerlingen die dit hoofdstuk volledig onderschatten, leerlingen die denken dat ze met een keertje doorlezen wel genoeg hebben gedaan. Dit is geen moeilijk hoofdstuk, maar het blijft een hoofdstuk op HAVO of VWO niveau. Vooral de toets (in de toetsweek) loopt voor veel leerlingen uit op een teleurstelling.
De toets.
In de toetsweek krijg je een meerkeuzetoets over dit onderwerp, maar hou jezelf niet voor de gek, dit maakt het niet makkelijker. Hiernaast staat een voorbeeldopgave van de toets.
Elk jaar krijgen we van de surveillanten bij de toets te horen dat iedereen "zo snel klaar was" en "ze vonden het zo makkelijk", maar dan scoren toch heel veel leerlingen tweeën en drieën omdat ze alleen maar denken dat het makkelijk is.
Als je dit hoofdstuk serieus neemt kan je uitstekend scoren, als je het niet serieus neemt kan je gruwelijk onderuit gaan.
Wat komt er op de toets?
Er zijn acht versies van de toets. Een voor elk profiel en elk van deze natuurlijk in een VWO en een HAVO variant. De (gemiddelde) puntenverdeling staat hieronder:
Geschiedenis
Atoomstructuur
Type straling
Verval
Overig
Economisch vraagstuk
Sociaal vraagstuk
HAVO EM
15 %
30 %
5 %
20 %
20 %
10 %
0 %
HAVO CM
17,5 %
27,5 %
5 %
20 %
20 %
0 %
10 %
HAVO NG
12,5 %
25 %
5 %
32,5 %
25 %
0 %
0 %
HAVO NT
12,5 %
25 %
5 %
32,5 %
25 %
0 %
0 %
Geschiedenis
Atoomstructuur
Type straling
Verval
Overig
Economisch vraagstuk
Sociaal vraagstuk
VWO EM
12,5 %
30 %
5 %
22,5 %
17,5 %
12,5 %
0 %
VWO CM
15 %
30 %
5 %
20 %
17,5 %
0 %
12,5 %
VWO NG
12,5 %
30 %
5 %
32,5 %
25 %
0 %
0 %
VWO NT
12,5 %
30 %
5 %
32,5 %
25 %
0 %
0 %
De toets is een Woots-toets. Het is jouw verantwoordelijkheid om in de toetsweek een werkende en opgeladen laptop bij je te hebben. Tijdens een van de lessen gaan we ook de safe-exam browser installeren.
Waarom is dit onderwerp zo belangrijk?
Voor iedereen die NT of NG heeft gekozen is het natuurlijk eenvoudig, het hoort gewoon bij de stof die je moet weten voor je examen. Voor de leerlingen die CM en EM gaan doen is het echter ook belangrijk omdat straling veel breder is dan alleen maar de natuurkunde.
Jij mag over een paar jaar meebeslissen over de koers van het land. De volgende verkiezingen voor de tweede kamer staan gepland in 2028 dus het gaat een beetje van de datum afhangen of jij dan ook al 18 bent. Nucleair onderzoek en kernenergie zijn feiten waar de regering beslissingen over moet nemen en als jij mee mag bepalen wie die beslissingen neemt, heb je wel enige kennis nodig over beide onderwerpen.
Onderzoek en medische toepassingen.
Op dit moment produceert een reactor in het Noord-Hollandse Petten radioactieve preparaten voor medische behandelingen. Daarin is ze de grootste producent van de wereld, 30% van alle stralingsbehandelingen ter wereld en 60 tot 70% van die in Europa worden gedaan met preparaten uit Petten. Dat zijn 30 000 patiënten per dag! Toch zijn er af en toe leden van de tweede kamer die in al hun onwetendheid vrolijk opperen of Nederland niet gewoon kan stoppen met alle kernreactoren.
Energie.
Nederland heeft op dit moment één kerncentrale voor energie, maar; We willen al een tijdje van de kolencentrales af vanwege de gassen die het uitstoot; Het gasveld in Groningen is nu echt dicht (zie: Rijksoverheid); We willen geen Russisch gas meer kopen vanwege de oorlog in Oekraïne, maar we willen wel elke ochtend lekker warm douchen en onze laptops opladen. Dat vraagt om een oplossing.
In de eerste helft van 2023 was bijna de helft van de elektriciteit in Nederland opgewekt uit hernieuwbare bronnen, 46%. In 2024 was het in de hele EU zelfs een periode meer dan helft! (zie: NOS-bericht) Dat is dus alle elektriciteit van zon, wind, water en biomassa. Voor Nederland was dit in 2021 slechts 33,2% dus het is een enorme toename. Of die groei doorzet is nog wel de vraag. Er wordt soms hard geprotesteerd tegen windmolens op land en zonnepanelen in weilanden en de windmolens op zee worden tijdens de vogeltrek afgeremd om het aantal botsingen met vogels te verminderen.
Daarnaast is de elektrische energie ook maar een klein deel van alle energie die we in Nederland gebruiken, de school wordt bijvoorbeeld niet verwarmd met elektriciteit. Als we naar alle energie kijken dan werd in 2023 in Nederland 17% van de energie duurzaam opgewekt. Nederland wil in 2050 volledig duurzaam energie opwekken dus er is echt nog wel het een en ander te doen, en te beslissen.
Op dit moment meent de overheid dat kernenergie een deel van de oplossing kan zij. Of dat zo blijft is iets waarover jij mee mag beslissen.
Burgerschap.
Het klinkt een beetje hoogdravend, maar een van de taken die wij als school hebben is jullie voorbereiden op goed burgerschap en daar hoort het goed geïnformeerd kunnen stemmen bij. Democratie is een van de belangrijkste onderdelen van onze samenleving, maar democratie is ook kwetsbaar; Als te veel mensen slecht geïnformeerd hun stem uitbrengen worden er foute beslissingen genomen waarvan iedereen de komende jaren en misschien zelfs generaties de effecten kan voelen.
Je hebt natuurlijk het recht om te geloven wat je wil en te volgen wie je wil, maar een goed burger baseert zijn of haar mening wel op feiten in plaats van fantasie en propaganda, en dat is waarom dit hoofdstuk zo belangrijk is.
M.Cuperus
23/5/2025
Wat heb je nodig?
Een schrift. Je kan de meeste opdrachten helaas niet hier op de site doen en je kan ze al helemaal niet opslaan.
Klik bovenaan op Navigatie om verder te gaan.
Afbeeldingen op deze pagina:
Schoolgebouw: Lector studiebegeleiding. Opgehaald op 9/1/2021 van https://lectorstudiebegeleiding.nl/gouda-antoniuscollege/